Oud-Katholiek IJmuiden

November | Wie was Willibrord?

Op 7 November gedenken de Katholieke kerken de H. Willibrord. Hij staat bekend als de ‘Apostel van de lage landen’ en als de brenger van het Christelijke geloof in het huidige Nederland, Belgie en Luxemburg. In dit artikel probeer ik u meer van Willibrord te laten weten wat u wellicht eerder niet wist.

Willibrord wordt geboren in 658 te Northumbrië wat deel uitmaakt van het Engelse Koninkrijk. Er gaan diverse overleveringen uit zijn jeugd. Zo verteld een verhaal dat hij op 4 jarige leeftijd aan het klooster te Ripon werd toevertrouwd als oblaat. Het was altijd de bedoeling dat Willibrord een bijzondere taak voor de kerk zou vervullen. Zijn vader zou op het zelfde moment zijn ingetreden in het klooster, waarbij vanuit wordt gegaan dat zijn moeder reeds gestorven zou zijn.

Een andere overleving verteld dat Willibrord pas op 7 jarige leeftijd in het klooster zou zijn toegetreden, zoals in die tijd gebruikelijk was.

In zijn 20e levensjaar is Willibrord naar Ierland gegaan om zijn priesteropleiding te doen. Op zijn 30e is hij priester gewijd. Door de abt van het klooster waar hij zijn opleiding heeft gedaan werd hij enthousiast gemaakt om missionaris te worden voor de overzeese missie. Hij mocht naar het heidense West Friesland (tegenwoordig Holland) om het geloof te verkondigen.

Volgens de overleveringen is Willibrord met zijn gezellen bij Katwijk ons land binnen gekomen en over de Rijn gevaren richting Utrecht alwaar hij tegen koning Radboud stuitte die niks van hem moest hebben. De Frankische koning Pippijn (welke wel Christelijk was) stuurde hem door naar de Paus om tot Bisschop gewijd te worden, dit gebeurde in het jaar 701.

Onder steun van Koning Pippijn kon Willibrord zijn missie voortzetten. Dit ging niet gemakkelijk. Toen koning Pippijn stierf heeft Willibrord zich zelfs gedeeltelijk moeten terug trekken omdat koning Radboud zijn kerken vernietigde. Pas toen de nieuwe Frankische vorst Karel Martel Radboud verslagen had kon Willibrord zijn werk in de Friese gebieden voortzetten.

Willibrord heeft de laatste jaren van zijn leven in zijn klooster in Echternach doorgebracht. Hier is hij op 81 jarige leeftijd gestorven.

Legendes over Willibrord

Willibrord zou volgens de overleveringen diverse wonderen op zijn naam kunnen schrijven. Een kleine selectie heb ik voor u gemaakt:

De wijnvermenigvuldiging

Toen Willibrord op bezoek was in een van zijn kloosters keek deed hij zijn ronde om te zien of alles in orde was. In de wijnkelder merkte hij op dat er nog maar in een vat een klein laagje wijn zat. Hij heeft zijn staf in het spongat gestoken en gebeden, daarna de ruimte verlaten.

Toen de volgende ochtend de keldermeester de ruimte in kwam ontdekte hij dat het vat zo vol was gelopen dat het zelfs over de rand heen kwam. Willibrord heeft god bedankt en de man verboden hierover te spreken tot aan zijn dood.

De genezing van de zieke zusters

Bij een bezoek aan Echternach werd hem verteld dat bij een van de nonnenkloosters in Trier (wat niet ver uit elkaar ligt) er een ziekte was uitgebroken waaraan de meeste zusters waren overleden. De ziekte was erg agressief en zorgde voor een snelle dood. De zusters die nog leefde konden hun bed niet meer uit komen.

Daar aangekomen heeft hij voor de zieken de Mis opgedragen en met wijwater is hij zowel binnen als buiten het klooster gaan besprenkelen. Ook ging hij langs de zieke zusters en gaf hen van het wijwater te drinken. Vanaf dat moment was de ziekte verbannen.

De jaarlijkse spring processie zou hiervan gekomen zijn. De wijze waarop gesprongen wordt zou vanwege het ziekte beeld zijn.

Vlissingen

Willibrord zou altijd zoete miswijn bij zich hebben gehad. Toen hij in het huidige Vlissingen op bezoek was zouden inwoners stiekem 3 flessen ervan op gedronken hebben. Willibrord zou in zijn boosheid hierover de inwoners daar ‘Flessingers’ hebben genoemd. Naar verluidt is de fles/kruik in het gemeentewapen van Vlissingen dan ook een verwijzing naar Willibrord.

Willibrordusput

Wonderverhalen rond zijn persoon doen nog altijd de ronde. Op meerdere plekken zou Willibrord wonderen hebben verricht en waterputten hebben laten ontstaan. Naar de legende wil, liet hij ook zo'n put verrijzen in Zoutelande. Willibrord zou ook het dorp zelf hebben gesticht. Toen bleek dat de bevolking gebrek aan drinkwater had en het dorp daardoor niet tot bloei kwam, trok Willibrord met zijn staf een kruis in de aarde. Direct welde er een zoetwaterbron op. Op deze plek werd de Willibrordusput gebouwd.

Hoewel er veel putten worden toegeschreven aan Willibrord is de put in Heiloo op het bedevaartsoord O.L.V. Ter Nood de meest waarschijnlijke.

Willibrord in de huidige tijd

Willibrord is patroon van verschillende Nederlandse woonplaatsen, en komt bij meerdere gemeentes in het wapenschild voor.

Willibrord is patroon van de Nijmeegse bakkers, van bier- en wijn handelaren, cacefhouders en herbergiers (vanwege de bronnen en wijnwonderen), van toneelspelers en dansers (vanwege de springprocessie in Echternach) en van de arbeiders.

Je kan op voorspraak bij Willibrord bidden bij Epilepsie en aanverwante ziekten.

Hij wordt afgebeeld als bisschop (tabberd, staf en mijter) vaak met een kerkmodel van de Utrechtse (Sint-Maartens)dom bij zich; daarnaast is er ook vaak een wijnvat te zien, waar hij soms zijn staf insteekt.

Niels Ras