Ontstaan van de parochie IJmond

Ontstaan van de parochie IJmond

De Engelmundusparochie is een jonge parochie omdat IJmuiden een jonge stad is. Nadat in 1876 door het graven van het Noordzeekanaal Amsterdam een directe verbinding met de Noordzee had gekregen, ontstond bij het sluizencomplex in de duinen de nieuwe plaats IJmuiden en kwam er meer werkgelegenheid. Voor loodsen uit Den Helder was IJmuiden de nieuwe standplaats geworden. Toen er ook havens werden gegraven, kwamen vissers uit andere Nederlandse kustplaatsen zich hier vestigen. Ook uit Den Helder en Egmond kwamen vissers, die hun oud-katholieke vorm van kerkzijn meebrachten. Vóór hun komst werd de zielzorg in IJmuiden verzorgd door pastoors uit Amsterdam en Krommenie. In 1878 werd er grond gekocht voor de bouw van een kerk en een pastorie. Helaas bleek het terrein midden in de nieuw te graven haven te liggen, zodat het nog tien jaar zou duren voordat de eerste kerk in gebruik kon worden genomen. Maar nu het aantal Oud-Katholieken toenam stichtte de bisschop van Haarlem in 1888 de Oud-Katholieke parochie van de heilige Engelmundus, die op 24 juni 1888 haar eerste kerkdienst hield en waarin pastoor G. Diependaal uit Amsterdam voorging. De gemeente telde toen 74 leden. Al in 1890 werd het eerste kerkgebouw in de Breesaapstraat gewijd.

Eerste bijeenkomsten

In de beginperiode vonden de kerkelijke bijeenkomsten plaats in een oude bouwkeet en daarna in Hotel Willem Barentsz aan de Kanaalstraat. In 1889 kocht de parochie voor fl. 1.800,--. een stuk grond aan de Breesaapstraat en bouwde hier de eerste kerk, tegenwoordig het Thaliatheater. In 1890 werd het eerste kerkgebouw aan de Breesaapstraat in gebruik genomen. Het werd toegewijd aan de heilige Engelmundus, een van degenen die als eerste het christendom in Kennemerland zou hebben verkondigd. De pastoor werd Gerardus van der Poll. De gemeente was inmiddels gegroeid naar 175 leden, zodat de nieuw gebouwde kerk al gauw te klein bleek. 

In 1903 werd besloten tot aankoop van een nieuw stuk grond, waarop in 1907 het huidige kerkgebouw verrees: een neoromaans kerkgebouw met toren. Met 800 zitplaatsen, tot 1000 uit te breiden, was men voorbereid op het groeiende IJmuiden, dat zich later ook naar het oosten uitbreidde. In 1943 moest de kerk worden ontruimd i.v.m. de oorlog. Het orgel werd gedemonteerd en opgeslagen bij firma J.C. Sanders. In 1945 nam men de kerk en het orgel weer in gebruik. Afgezien van deze onderbreking tijdens de oorlogsjaren hebben generaties oud-katholieken hier hun lief en leed met elkaar gedeeld.

zie artikel in de IJmuider courant 6 juli 1957

Ontwikkeling en splitsing van de parochie

De IJmuidense parochie werd één van de grootste van de Oud-Katholieke kerk van Nederland en kent een bloeiend verenigingsleven. Echter vanaf 1950 gingen steeds meer parochianen buiten IJmuiden wonen en werken. Door de Hoogovens en andere werkgelegenheid verhuisden mensen naar Beverwijk en Heemskerk waar veel woningen werden gebouwd, terwijl in IJmuiden woningnood was. Toen veel Oud-Katholieken zich verspreidden over Santpoort, Velsen-Noord, Beverwijk, Heemskerk en Castricum werd er een oplossing gezocht hoe er kon worden voorzien in goed pastoraat en een actief gemeenteleven. Daarom werd er besloten voor hen een tweede parochie te stichten in IJmuiden Oost. In 1964 werd de parochie van de heilige Adelbertus opgericht en begon de bouw van een nieuwe kerk met een aantal huizen daaromheen. In 1967 kon de parochiekerk aan de Sparrenstraat in gebruik worden genomen.

Huidige situatie

Helaas is de ontkerkelijking die in 1970 snel toenam ook niet aan beide Oud-Katholieke parochies voorbijgegaan. Het aantal praktiserende gelovigen nam geleidelijk af. Tóch bleef het geloofsleven in beide parochies vitaal door de grote trouw en actieve deelname aan het verenigingsleven. De leden van de H. Engelmundusparochie en die van de H. Adelbertusparochie hebben in 2014 besloten weer samen verder te gaan. Begin 2015 hebben zij zich verenigd tot de parochie van de HH. Adelbertus en Engelmundus. Zij komen   bij elkaar in de Engelmunduskerk aan de Koningin Wilhelminakade 119 te Oud-IJmuiden.